درک رفتارهای مقاومتآمیز در کلاس زبان
حتماً برایت آشناست:کودکی که عمداً فعالیت را انجام نمیدهد
وقتی همه مداد رنگی در میآورند، او میگوید: «من نمیخوام»
وقت شعر خواندن، لبهایش را سفت به هم میچسباند
یا فقط با یک جمله ساده میگوید: “نه!”
در نگاه اول ممکن است فکر کنیم:
«این بچه خیلی لجبازه!»
«همیشه میخواد ساز مخالف بزنه!»
«به من بیاحترامی میکنه!»
اما آیا همیشه پای لجبازی واقعی در میان است؟
شاید پشت این رفتار، ترس، اضطراب، یا ناتوانی در ابراز احساسات پنهان شده باشد.
لجبازی چیست؟ و آیا همیشه مشکل است؟
لجبازی نوعی مقاومت آگاهانه است. معمولاً برای:
جلب توجه
گرفتن کنترل
یا واکنش به چیزی که کودک نمیپسندد
اما در کودکان کوچک، چیزی که ما بهعنوان “لجبازی” میبینیم، ممکن است نوعی ناتوانی در پردازش احساسات یا موقعیت باشد. آیا ممکن است “کودک نگران” را با “کودک لجباز” اشتباه بگیریم؟
بله. خیلی زیاد!
مثلاً:
| واقعیت پنهان | ظاهرش | رفتار |
| ترس از اشتباه یا قضاوت | بیاحترامی، لجبازی | جواب ندادن به سوال |
| اضطراب اجتماعی | مخالفت عمدی | همکاری نکردن در بازی |
| ناراحتی از موضوعی خارج از کلاس | بدخلقی | نخندیدن و اخم کردن |
| خجالت از بلد نبودن یا ترس از مقایسه | تنبلی یا بیمسئولیتی | انجام ندادن تکلیف |
چطور بفهمیم کودک واقعاً لجباز است یا مضطرب؟
توجه به الگوهای رفتاری
آیا فقط در کلاس شما اینطوریست یا در خانه هم؟
آیا در زمان خاصی این رفتار را نشان میدهد (مثلاً وقت خواندن، بازی، یا گفتوگو با دیگران)؟
مشاهده غیرکلامیها
تنش در بدن، نگاههای پنهانی، تکان خوردن دستها، نگاه نکردن در چشم
اینها بیشتر به اضطراب شباهت دارند تا لجبازی
گوش دادن به حرفهای غیرمستقیمش
کودکان نگران ممکن است بگویند:
«همه از من بهترن»
«من نمیتونم»
«مامانم گفته نباید اشتباه کنم»
اگر فهمیدیم کودک لجباز نیست، بلکه نگران است، چه کنیم؟
1.احساساتش را به رسمیت بشناسیم
«میدونم که الان خیلی برات سخت شده بخوای جلوی جمع بخونی. اشکالی نداره.»
- فرصتهای کوچک و قابل کنترل بسازیم
بهجای اینکه ناگهان بخوای وسط کلاس شعر بخونه، ازش بخواه فقط کلمهای که بلده رو نشون بده یا تو گروه کوچکتر تمرین کنه.
- با او متحد شو، نه در برابرش
بهجای “چرا اینکارو نمیکنی؟”، بگو:«بیا با هم یه راه پیدا کنیم که راحتتر باشه برات.»
- موفقیتهای کوچکش را ببین و بیان کن
«دیدم که امروز با اینکه سختت بود، بالاخره مداد رنگیت رو درآوردی. این یعنی داری قویتر میشی.»
اگر کودک واقعاً لجباز بود چطور؟
حتی در این صورت هم فریاد، تهدید و دعوا کمکی نمیکنه.
بچههای لجباز، اغلب با «کنترل شدید»، لجبازتر میشن.
راهکارهای مفید:گزینه دادن: «میخوای اول نقاشی رو رنگ کنی یا بعد از اینکه نوشتیم؟»
استفاده از قوانین ثابت و روشن: «اگه فعالیت انجام نشه، نمیتونیم بریم بازی.» (بدون لحن تهدیدآمیز)حفظ آرامش و ثبات رفتار جملههایی که به جای خشم، راه باز میکنند:
«حتماً یه دلیلی داره که نمیخوای این کار رو بکنی. دلت میخواد بهم بگی؟»
«من اینجام تا کمکت کنم، نه اینکه مجبورت کنم.»
«بعضی روزها سختتره، اشکالی نداره.»
نتیجهگیری:
گاهی کودکانی که به چشم ما «لجباز» میآیند، در واقع «نگران» هستند.
نگران اشتباه، قضاوت، تنهایی، یا نادیده گرفته شدن.بهجای تمرکز روی رفتار، بیاییم پشت آن را ببینیم؛ شاید آن «نه گفتن» آرام، تنها راه باقیمانده کودک برای گفتن “من ترسیدهام” باشد.
دیدگاهتان را بنویسید