چگونه با کودک پرتحرک کلاس زبان، با آرامش و هوشمندی رفتار کنیم؟
اگر شما هم با کودکی روبه‌رو شده‌اید که:
دائم از جایش بلند می‌شود
وسط درس خواندن ناگهان درباره دایناسورها حرف می‌زند
وسط بازی، قوانین را نادیده می‌گیرد
یا وسط شعر خواندن همه را به خنده می‌اندازد
شاید این فکر از ذهن‌تان گذشته باشد:
“دیگه صبرم داره تموم میشه!”
اما خبر خوب اینه که:
بیش‌فعالی، پایان دنیا نیست.
با کمی شناخت، چند تکنیک ساده و مهم‌تر از همه «کنترل احساسات خود معلم»، میشه کلاس رو بدون خشم، اما با قاطعیت مدیریت کرد.
اول: بیش‌فعال یعنی چی؟
بیش‌فعالی (ADHD) فقط پرتحرکی نیست. شامل سه جنبه است:
بی‌توجهی (حواس‌پرتی، فراموش‌کاری، مشکل در تمرکز)
بیش‌فعالی (حرکت زیاد، بی‌قراری، ناتوانی در نشستن)
تکانشگری (کار کردن بدون فکر، وسط حرف دیگران پریدن)
چرا معلم عصبانی می‌شود؟
مدیریت کودک بیش‌فعال سخت است چون:
نظم کلاس را به هم می‌زند
بار ذهنی معلم را بالا می‌برد
با روش‌های سنتی قابل کنترل نیست
اما خشم، فقط همه‌چیز را بدتر می‌کند. کودک را می‌ترساند، عزت‌نفسش را پایین می‌آورد و باعث لجبازی بیشتر می‌شود.
چطور بدون خشم، کودک بیش‌فعال را مدیریت کنیم؟
1.توقعاتت را واقع‌بینانه کن
اگر از کودک ADHD انتظار داری ۲۰ دقیقه بی‌حرکت بنشیند، احتمالاً شکست می‌خوری.محدوده تمرکز را کوتاه‌تر در نظر بگیر. مثلاً:«۵ دقیقه گوش می‌دی، بعد یه حرکت کوچولو.»
2.از تکنیک‌های پیش‌بینی استفاده کن
قبل از شروع فعالیت بگو:
«الان قراره یه بازی آروم انجام بدیم، یادت باشه پشت صندلیت بمونی. اگه لازم داشتی حرکت کنی، بهم بگو.»
3. نقش بده، نه تنبیه
کودک بیش‌فعال عاشق حرکت است؟
ازش استفاده کن:
مسئول آوردن فلش‌کارت
پخش کردن وسایل
کمک به هم‌کلاسی‌ها
این کار هم تخلیه انرژی‌ست، هم ایجاد حس مفید بودن.
4. قوانین رو ساده، ثابت و تصویری کن
برای مثال:
«روی صندلی می‌نشینیم»
«نوبت را رعایت می‌کنیم»
«با صدای دوستانه صحبت می‌کنیم»
از تصویر، پوستر یا حرکات دست برای تثبیت این قوانین استفاده کن.
5.پاداش فوری و کوچک بده
منتظر آخر کلاس نباش. بچه‌های ADHD پاداش‌های فوری رو بهتر درک می‌کنن. مثلاً:
استیکر
high five
گفتن یک جمله مثل: «تو عالی بودی چون منتظر نوبتت موندی.»
6.بازی‌هایی با امکان حرکت طراحی کن
مثل:
Simon Says
Flashcard Hunt
مسابقه‌های دو نفره با زمان محدود
حرکت، دشمن یادگیری نیست؛ اگر هوشمندانه استفاده بشه، بهترین دوست یادگیریه.
7.بعد از مشکل، واکنش احساسی نشون نده
اگه وسط کلاس نظم رو به هم زد:
فریاد نزن
تهدید نکن
تحقیر نکن
بعد از کلاس، آروم و جداگانه صحبت کن. بگو:
«می‌خوام بهت کمک کنم کلاس برات راحت‌تر باشه. بیا با هم راه پیدا کنیم.»
جمله‌هایی که جواب می‌دهند:
«میدونم کنترل بدنت سخته، بیا با هم تمرینش کنیم.»
«تو خاصی، اما خاص بودن یعنی راه یادگیریت هم متفاوته.»
«من کمکت می‌کنم راه خودتو پیدا کنی.»
نکته برای خود معلم:
کودک بیش‌فعال علیه تو نیست؛ فقط سیستم عصبی متفاوتی داره.
کلاس تو قرار نیست ساکتِ مطلق باشه؛ قرار هست یادگیری درش جریان داشته باشه.
اگر خسته‌ای، ناراحتی یا احساس فرسودگی می‌کنی، طبیعیه. کمک بگیر، درباره‌ش حرف بزن، ولی خشم رو وارد رابطه‌ی معلمی نکن.
نتیجه‌گیری:
کنترل کودک بیش‌فعال کار یک روز و یک تکنیک نیست. اما با «آگاهی، برنامه، و مدیریت احساسات»، می‌تونی کلاس رو بدون داد و فریاد، به یک محیط پویا، منظم و امن تبدیل کنی.
و مهم‌تر از همه، کودک یاد می‌گیرد که با همه‌ی متفاوت بودنش، پذیرفته شده است.
دیدگاهتان را بنویسید